Obrazy miasta

Ulubionymi motywami malarstwa Marcina Kędzierskiego są sceny i widoki z potocznej, dobrze rozpoznawalnej, specyficznej warszawskiej rzeczywistości. Obrazy grupowane są w cykle, a ich tytuły: Stegny, Handel uliczny, Transport miejski wskazują na obiekty zainteresowań Marcina: blokowiska, handlarze uliczni, autobusy, ludzie na przystankach.

Wbrew modnej konwencji popowej oraz nagminnemu naśladowaniu Grupy Ład-nie i związanym z tym wzmożonym eksploatowaniem w malarstwie stereotypowych wizerunków medialnych, Marcin maluje na podstawie własnych rzeczowych obserwacji, a dokładnie na podstawie swoich fotografii. Jego kolekcja fotografii powstała w wyniku długoletnich uważnych spacerów po Warszawie i konsekwentnym śledzeniu wybranych motywów. Potem zgodnie z tradycyjnym postępowaniem w malarstwie, na podstawie fotograficznych notatek dochodzi do kompilacji i syntetycznego ujęcia motywów. Tradycyjna i trudna jest również technika stosowana przez Marcina-tempera. Wnikliwość obserwacji, dobór powszednich tematów, prostota uchwyconych sytuacji, nasuwa skojarzenia z XIX-wiecznym realizmem. I na pewno malarstwo to znakomicie oddaje klimat rzeczywistości tu i teraz, z wyraźnym upodobaniem do konkretu społecznego-jedynego w swym rodzaju dziadowskiego, anonimowego miasta-wsi. Jednak tylko w nielicznych obrazach dominuje reporterska dokładność. W cyklu Stegny motyw bloku zostaje wyabstrahowany z detalu, a jego syntetyczne, ekspresyjne ujęcie wywołuje efekt pomnikowego monumentalizmu. W scenach figuralnych szczegółowo i realistycznie przedstawione są postacie pierwszego planu, natomiast tło jest monochromatyczne i uogólnione. Z zaobserwowanych w rzeczywistości sytuacji wyklarowane zostają skondensowane momenty bezruchu. Ta dziwność dobrze przecież znanych scen wynika właśnie z ich wyizolowania i ze zderzenia rzeczowego opisu z dążeniem do syntezy. Oczekiwanie to stan, który interesuje malarza w ludziach najbardziej. Motyw ten, a także rozwiązania formalne nasuwają skojarzenia z twórczością Andrzeja Wróblewskiego. Prace z serii Transport miejski z rzędem postaci stojących na przystanku, nawiązuje wyraźnie, do obrazu Kolejka trwa. Podobnie jak u Wróblewskiego, koncentracja na wyizolowanym momencie czekania oddaje egzystencjalny smutek, bierność i szarość codziennego życia. Chłodna obserwacja, uchwycenie atmosfery zastygnięcia w bezruchu i miejskiej anonimowości w twórczości Kędzierskiego przypomina także malarstwo Edwarda Hoppera.

Joanna Sokołowska

Galeria Zakręt IHS UW

2003